Jekaterynburg - Miasto zabójców Cara

Aby dojechać ze Słupska do Jekaterynburga, trzeba pokonać ponad 3500 kilometrów. To kawał drogi. Jadąc mija się kilometry  ciągnących się przy drodze łąk, krzewów i brzozowych lasków, wiele rozpadających się  drewnianych chatynek, opuszczone sowchozy, gigantyczną, nowoczesną i tętniącą życiem Moskwę, muzułmański  i zaskakujący gospodarnością Kazań,  wytrwale pompujące ropę niewielkie szyby naftowe w Tatarstanie oraz liczne rzeki i jeziora, czasem tylko pozornie  wyglądające na czyste i bezpieczne. Na końcu tej drogi znajduje się właśnie Jekaterynburg, 1,5-milionowa metropolia. Czterdzieści kilometrow dalej wytyczono symboliczną granicę między Europą i Azją. To tam jeżdżą oficjalne delegacje z krajów azjatyckich, które spotykają się w Jekaterynburgu na szczytach gospodarczych, aby zobaczyć historyczne przedstawienie, podkreślające zasługi carycy Katarzyny II  (Jekaterynburg to po polsku „miasto Katarzyny”) dla rozwoju metropolii i całego regionu. Gdy w połowie czerwca do Jekaterynburga dojechali uczestnicy słupskiej wyprawy samochodowej na Ural,  na ulicach miasta najbardziej rzucali się w oczy milicjanci, którzy sporymi grupami chodzili po placach i chodnikach. Według miejscowych mediów sprowadzono ich tam 90 tysięcy, aby przed przyjazdem Putina na szczyt państw Azji zadbali o bezpieczeństwo oficjeli i zademonstrowali siłę Rosji.
Od poniżenia do świętości
To jednak nie jest jedyna niespodzianka, która czeka podróżników w mieście, gdzie nadal nad głównym placem góruje potężny pomnik Lenina. Wbrew pozorom on wcale nie jest tylko symbolem przeszłości. Dla wielu  - zwłaszcza starszych mieszkańców Jekaterynburga – Lenin i jego idee są wciąż żywe. To komunistyczny święty, w odróżnieniu od Stalina, który dla wielu, także już w Rosji, jawi się jako okrutnik.  Dlatego miejscowi komuniści ciągle spotykają się pod pomnikiem Lenina. Czytają stare i nowe wydania „Prawdy, pokazują swoje sowieckie medale i tęsknią za dawnymi czasami.
- Wy z Polski? To od waszego Wałęsy i naszego Gorbaczowa zaczęło się to zło. Za Breżniewa żyło się dobrze, a teraz Putin nawet nie poradzi – mówi jeden ze starszych mężczyzn, którzy debatują pod pomnikiem.

 
I nie ma się co dziwić, bo nawet w tym wielkim mieście poziom bezrobocia zbliża się do 20 procent, średnia miesięczna emerytura wynosi 8500 rubli (nieco powyżej 850 zł), a średnia płaca niewiele przekracza 11 tysięcy rubli, a tymczasem metr kwadratowy nowego mieszkania – jak informują reklamy – kosztuje prawie tysiąc dolarów (34 tysiące rubli). Na dodatek w rejonie Jekaterynburga właśnie bankrutują wielkie, posowieckie zakłady metalurgiczne, które premier Putin próbuje ratować, pozwalając na tworzenie prywatno-państwowych firm, szybko ograniczających zatrudnienie. Na tym tle coraz większe fortuny „nowych ruskich”, włącznie z bogactwem rodziny niemieckiego mera miasta, budzą zazdrość i wiele komentarzy, które jednak zwykli mieszkańcy miasta pozostawiają dla siebie. O polityce wolą nie rozmawiać, bo „ wszystko mówią w telewizji”.
Tymczasem w 2003 roku Putin postanowił zerwać z bolszewicką historią Jekaterynburga, który w czasach proletariackiej rewolucji  przeszedl do historii jako miejsce kaźni Mikołaja II, ostatniego cara Rosji  i całej jego rodziny. To tutaj bowiem w obawie przed białymi kontrrewolucjonistami postanowiono zabić władcę i jego bliskich, bo nawet po abdykacji ciągle był niebezpieczny, gdyż mógł zostać odbity przez kontrrewolucjonistów  i ponownie przez nich osadzony na tronie. Z tego względu w największej tajemnicy bolszewicy zabili cara, carową, carewicza i wszystkie carówny, aby przy życiu nie pozostał ani jeden bezpośredni pretendent do tronu z linii Romanowów. Na dodatek ich ciała wywieziono do lasu za Jekaterynburgiem i zagrzebano w miejscu dzisiaj nazywanym Ganina Jama.
- Jeszcze do lat osiemdziesiątych budynek, w którym bolszewicy dokonali rzezi na Romanowach, pokazywano wycieczkom – mówi Dorota Suchy, absolwentka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, która przez ostatnie dwa lata była lektorką języka polskiego na państwowym uniwersytecie w Jekaterynburgu.
Teraz na jego miejscu stoi tzw. cerkiew na krwi. Ta potężna, mieniąca się złotem świątynia jest poświęcona nowym świętym prawosławnym – całej carskiej rodzinie. Świadczą o tym nie tylko upamiętniający ich tragedię monuent przed cerkwią, ale także liczne ikony wewnątrz świątyni, które przedstawiają cara i jego najbliższych. Pobożni mieszkańcy miasta modlą się i zapalają świeczki przed ich wizerunkami.
Natomiast zmotoryzowani turyści często jadą jeszcze do Ganinej Jamy, usytuowanej w lesie, około 15 kilometrów za miastem, gdzie od kilku lat trwa budowa potężnego monastyru ku czci rodziny carskiej. Już zbudowano 9 z 15 cerkwi, które mają się mieścić za drewnianym ostrokołem otaczającym monastyr. W jego centrum znajduje się prawosławny krzyż, który ustawiono w miejscu, gdzie odkopano resztki ciał Romanowów. Otacza go galeria pod dachem, w której umieszczono fotografie dokumentujące sceny z życia dworu Romanowów oraz wydarzenia związane z wydobyciem zwłok i ustanowieniem monastyru. On wyraźnie zaczyna pełnić rolę rosyjskiej Częstochowy. Na straganie przy bramie wejściowej wyklejaną, a nie malowaną ikonę cara można już kupić za 40 rubli i widać, że chętnych nie brakuje.
 

Aleja zasłużonych mafii
– To musicie zobaczyć – usłyszeli uczestnicy słupskiej wyprawy od Polaków mieszkających w Jekaterynburgu. Tą atrakcją okazał się cmentarz, na którym pochowano ofiary mafijnych porachunków z lat 90. ubiegłego wieku. Rzeczywiście duże wrażenie robią potężne marmurowe pomniki na grobach młodych ludzi, urodzonych w latach sześćdziesiątych. Na dodatek są ozdobione  płaskorzeźbami przedstawiającymi mężczyzn w garniturach, skórzanych kurtkach lub dresach oraz z breloczkami od mercedesa w ręku. Razem tworzą swoistą aleję zasłużonych. Jej punktem centralnym jest mauzoleum ku czci miejscowej piękności – znanej modelki, kochanki jednego z mafijnych bossów, która także zginęła z ręki zamachowca.
- W tamtych latach strzelaniny na ulicach miasta odbywały się co dnia. Teraz jest o wiele spokojniej. Mafiozi się wzajemnie powybijali, przeszli do legalnego biznesu, wyjechali albo siedzą w więzieniu. Czas ich potęgi już minął – mówią mieszkańcy miasta, ale gdy się wsiada do taksówki, która po klienta przyjeżdża bez żadnego oznakowania, to można zwątpić, czy tak jest rzeczywiście.

Samochodem po Rosji

Rosja jest krajem bezpiecznym, ale może zaskakiwać, jeśli wybierzemy się do niej z myślą, że jedziemy do normalnego kraju zachodniego. W państwie Putina  jednak panują nieco inne zasady niż te, do których przyzwyczailiśmy się w Unii Europejskiej.
Problemy zaczynają się już na samym początku, bo do Rosji nie wjedziemy bez zaproszenia i wizy. To pierwsze najlepiej otrzymać od osoby prywatnej, bo wtedy  dla obu stron – zapraszanej i zapraszającej – oznacza to mniej formalności. Internet teraz dużo ułatwia, bo dość łatwo tą drogą można nawiązać kontakt z Polakami, którzy mieszkają w Rosji. Zwykle to od nich można otrzymać formalne zaproszenie. Czasem dzięki ich kontaktom można też załatwić bezpłatną wizę. Jeśli będzie to niemożliwe, to musimy wykupić w ambasadzie rosyjskiej wizę turystycznej. W zależności od  terminu jej ważności zapłacimy rożne opłaty. Gdy w Rosji chcemy przebywać trzy tygodnie, to koszt opłaty przekracza nieco 200 zł od osoby. W czasie podróży musimy także pamiętać o terminie ważności wizy, bo jak na granicy pojawimy się, gdy wiza nie będzie już ważna, to możemy mieć spore kłopoty.
Rosyjscy pogranicznicy  w czasie odprawy granicznej każą wypełniać indywidualne karty wjazdowe, które stemplują i ich część wkładają do paszportu. Nie można ich zgubić, bo będą potrzebne podczas procedury wyjazdowej. To samo dotyczy certyfikatu wjazdowego dla samochodu, którym wyruszyliśmy w podróż.
Warto też wiedzieć, że jeśli na rosyjską granicę wjeżdżamy samochodem, który nie jest naszą własnością, musimy posiadać napisane po rosyjsku upoważnienie od jego właściciela, że pozwala nam nim kierować. Upoważnienie jest wymagane nawet wtedy, gdy właściciel pojazdu jedzie drugim obok nas.  Upoważnienie powinno być potwierdzone, na przykład przy pomocy firmowej pieczątki, bo wtedy nabiera urzędowej mocy.
W Rosji nadal istnieje obowiązek meldunkowy  dla  obcokrajowców. Trzeba się zameldować w ciągu  trzech dni od momentu wjazdu do tego kraju. Aby wywiązać się z tego obowiązku trzeba wypełnić stosowne druki i dostarczyć je do Urzędu Migracyjnego, wysyłają je pocztą. Meldunek można uzyskać w motelu, hotelu, hostelu, bazie turystycznej czy w mieszkaniu osoby, która nas zapraszała. Nie wszystkie motele i hostele przestrzegają tej procedury, ale wtedy należy wziąć ze sobą potwierdzenie zapłaty za pobyt, abyśmy mieli dowód, gdzie mieszkaliśmy. Jeśli w czasie pobytu w Rosji będziemy się cały czas przemieszczać, to na granicy, jeśli zażąda tego urzędnik, musimy pokazać meldunek z ostatniego miejsca pobytu. Jednak czasem zdarza się, że pogranicznicy w ogóle nie pytają o sprawy meldunkowe.
Milicja czuwa dzień i noc
Rosja to kraj, w którym milicję drogową możemy spotkać na każdym kroku. Funkcjonariusze monitorują ruch, śledząc go z tzw. gajów, czyli milicyjnych strażnic usytuowanych wzdłuż dróg. Patrole jeżdżą także oznakowanymi pojazdami albo robią zdjęcia fotoradarami lub kręcą filmy, korzystając z samochodów nieoznakowanych. Bardzo szybko mogą  uznać, że przekroczyliśmy przepisy ruchu drogowego. Wtedy zagrożą nam mandatem lub nawet odebraniem na sześć miesięcy prawa jazdy. Są czuli, gdy przekraczamy dozwoloną prędkość, wyprzedzamy na ciągłej linii albo ruszamy na przejściu kolejowym, gdy jeszcze nie włączyło się zielone światło. Lubią też legitymować kierowców z  czystej ciekawości.
Nic więc dziwnego, że Polacy podróżujący samochodami albo ciężarówkami po Rosji  bardzo często korzystają z  CB Radia, wzajemnie informując się o sytuacji na drodze. Mają także swoje sposoby na kontakty z rosyjską milicją.
- Najgorsze rozwiązanie to wejście w otwarty konflikt i kłótnie. Lepiej grzecznie słuchać i negocjować. Butelka dobrej polskiej wódki  lub film pornograficzny z Polski to świetne argumenty, które zjednują rosyjskich milicjantów – radzi Jan z Tarnowa, od wielu lat jeżdżący tirem na trasie do Jekaterynburga. Są też tacy kierowcy, którzy na podróż do Rosji wyrabiają sobie po kilka kopii międzynarodowego prawa jazdy  i w razie napiętej sytuacji oddają jedną z nich milicji.
Biwak nad rzeką bez problemu
W Rosji dosyć łatwo znaleźć nocleg. Wzdłuż dróg i w miastach znajduje się wiele różnego rodzaju mosteli, hosteli, gościnnic i baz turystycznych. Reprezentują bardzo różny standard: od luksusowych po takie, w których strach się położyć. Właściciele jednak zawsze przed pobraniem zapłaty pokazują, czym dysponują. Średnia opłata za miejsce w pokoju wynosi około 50 złotych (500 rubli).  Najczęściej można korzystać także ze strzeżonego parkingu. Opłata mieści się w cenie lub jest pobierana dodatkowo.
Bez problemu można także biwakować nad rzekami, jeziorami lub w lasach. Wtedy jednak trzeba się liczyć z atakiem komarów, które potrafią być dokuczliwe i nie zawsze reagują na różne chemiczne środki przeciw nim.
- W okolicach Uralu trzeba się też liczyć z tym, że zaatakuje nas kleszcz. Tutejsze kleszcze są niebezpieczniejsze niż te w Polsce, bo mogą nawet powodować paraliż. Dlatego przed wyjazdem do Rosji najlepiej się zaszczepić, a jeśli tego nie zrobimy, a w nasze ciało wbije się kleszcz, to nie należy go odrywać, ale szybko jechać do lekarza, aby stwierdził, z jakim typem kleszcza się spotkaliśmy. Wtedy on wybierze właściwy lek – tłumaczy Dorota Suchy, była pracownica uniwersytetu w Jekaterynburgu.
W rosyjskich rzekach i jeziorach można również bez problemu wędkować. Tam nikt nie żąda opłat ani nie ściga wędkarzy, gdy korzystają nawet z kilku wędek jednocześnie.
- Radziłabym jednak uważać z wędkowaniem i kąpaniem się w rzekach i jeziorach na północy Rosji, bo tam armia przeprowadzała różne eksperymenty, o których nic nie wiemy. Dlatego na przykład zdarzają się piękne i kuszące zbiorniki wodne pozbawione ryb, przy których umieszczono malutkie tabliczki informujące o zakazie kąpania się – ostrzega Dorota Suchy. Ona przez cały czas pobytu w Jekaterynburgu na wszelki  wypadek piła tylko wodę mineralną.
Łukoil najpewniejszy
Na szlaku z Polski do Jekaterynburga już istnieje i ciągle buduje się wiele stacji benzyowych. Z zatankowaniem nie ma więc problemu, ale sami Rosjanie ostrzegają, że jakość paliwa na tych stacjach może być bardzo różna. Podpowiadają, aby przede wszystkim korzystać ze stacji Łukoilu i znanych koncernów międzynarodowych, bo oferowane przez nie paliwa zawsze są wysokiej jakości.
Na tych stacjach także zawsze zapłacimy kartą debetową lub kredytową. Na innych może być z tym problem. Poza tym pracownicy wielu stacji żądają zapłaty gotówką z góry, zanim wlejemy paliwo do baku. Dopiero później czasem godzą się na wymianę gotówki na opłatę kartą kredytową.
 

relacja Zbigniew Marecki
http://wyprawa-na-ural.cba.pl/